The Irish Traditional Music Archive (ITMA) is committed to providing free, universal access to the rich cultural tradition of Irish music, song and dance. If you’re able, we’d love for you to consider a donation. Any level of support will help us preserve and grow this tradition for future generations.
Rugadh Maighread agus Tríona Ní Dhomhnaill i mBaile Átha Cliath. Ba iad Aodh Ó Domhnaill (Hiúdaí Mhicí Hiúdaí) agus a bhean chéile Bríd (née Comber) a dtuismitheoirí. Tógadh an chlann i gCeannanas, contae na Mí, ach bhí dáimh ar leith ariamh acu le háit dhúchais a n-athar, Rann na Feirste in íochtar na Rosann i dTír Chonaill. Ceoltóirí céimiúla a bhí in Hiúdaí agus Bríd agus d’fhág sin agus ceolta a n-aintín, Neilí Ní Dhomhnaill, rian láidir ar cheol an teaghlaigh. Is i Rann na Feirste a chuaigh Maighread, a deirfiúr Tríona agus a deartháir Mícheál, nach maireann, i bpáirt le Dáithí Sproule ó Dhoire sa ghrúpa Skara Brae ar eisigh Gael Linn ceirnín leo in 1971. Ba ceirnín ceannródúil é seo a chuir cóiriú nua-aimseartha le cuid de stór amhrán Rann na Feirste. Is le banaltracht a chuaigh Maighread mar ghairm bheatha ach choinnigh sí uirthi ag ceol (ina haonar agus i ngrúpaí éagsúla) agus d’eisigh Gael Linn dhá cheirnín aonair léi. Chomh maith le ceol gan tionlacan, cleachtann Maighread ceol le tionlacan agus comhcheol i gcuideachta le Tríona. Tá an ceol Gaelach i ndiaidh Maighread a thabhairt ar fud an domhain le daichead bliain anuas. Tá amhráin léi le cluinstin ar thaifeadtaí le Coolfin, The West Ocean String Quartet, John Renbourne, Tea with the Maggies agus a thuilleadh nach iad. Tá teach ag Maighread i gCarraig an Choill, Rann na Feirste, ag amharc amach trasna an Ghaoith anonn ar an Mhachaire Loiscthe, an áit arbh as Síle Mhicí.
Seineann Tríona Ní Dhomhnaill pianó digiteach mar thionlacan le Maighread do dhá amhrán ‘Coinleach Glas an Fhómhair’ agus ‘An Mhaighdean Mhara’. Chomh maith lena bua agus a scil ar an-chuid uirlisí ceoil , is amhránaí agus cumadóir í Tríona. Anuas ar a ról sa ngrúpa Skara Brae, bhí sí páirteach ina dhiaidh sin i ngrúpaí eile. Orthu seo tá The Bothy Band, Relativity agus Nightnoise. Ó bhí sí ina déagóir óg, tá sí ag scríobh amhrán agus ceoil agus ar aon dul lena deirfiúr Maighread tá luí ar leith aici le traidisiún amhránaíochta Thír Chonaill. Bhí Tríona agus a deartháir, Mícheál, nach maireann lárnach i mbunú The Bothy Band a bhfuil na cúig albam acu ar eisiúintí den chéad scoth. Níl áireamh ar na ceoltóirí agus na hamhránaithe a ndearna sí comhoibriú leo agus tá dhá albam dá cuid féin eisithe aici ‘Tríona’ (1975) agus ‘the Keys Within’ (2010). Sa mbliain 2019, bronnadh Gradam Cumadóir agus Comharcheoil TG4 uirthi.