The Irish Traditional Music Archive (ITMA) is committed to providing free, universal access to the rich cultural tradition of Irish music, song and dance. If you’re able, we’d love for you to consider a donation. Any level of support will help us preserve and grow this tradition for future generations.
Scríobh Ennis ‘guth Choilm Ó L’[ochlainn] ar tagairt é b’fhéidir d’fhonn an amhráin. Scríobh sé freisin go bhfuair Seán Ó Gaora an t-amhrán ó Phádraig de Búrca, deartháir leis an scéalaí Éamon de Búrca. Bhí Pádraig básaithe, in aois 51, ocht mbliana sular bhailigh Ennis an t-amhrán ó Sheán. Seans gur san Aird Mhóir a fuair Pádraig an t-amhrán.
Amhrán grá é seo ina bhfuil an fear trí na chéile mar go bhfuil a stór pósta le fear eile.
Dómhnall Ó Dála’ (guth Choilm Ó L)
Ar a’ mbaile seo tá’n chúilfhionn sí’n buinneán í ‘s úire
‘Sí amh(f)arc mo shúl í le go dtug mé dhi grádh
‘Sí mo shearc, ‘sí mo ruain í, ‘sí m’óinsín a’ guil ‘un suain í
Nach b’í’n Samhradh ‘sa bhfuacht í ‘dir Nodlaic is Cáisc.
Ar maidin Dé Dóna’ ‘s mo chúl leis a’ scónnsa
Cé d’fheicfinn guil tharam ach stóirín mo chroidhe
Ná’r dhearc mé ar a bróga is shil mo shúil deóra
Gur bhain mé dhá phóg dhi, ‘s gur thóg sí mo chroidhe.
Tráthnóna lae fóvair ‘s mé siúl thrí na móinte
Cé chasfaí sa ród liom ach stóirín mo chroí
Na’r mheáll mise liúm í nó go dteidhinn (dteighinn) ‘mach sa drúcht léi,
‘Sé duairt sí “Leig liom; nó’n ar meisce tá tú?”
Gá mbeadh a’amsa páiste ‘n-aois mo bhlian nó trí ráithe
Cé bhfuighinn-se féin father go mo leannabán fhéin
‘S mise Dónall Ó Dála ‘s ná ceil ar fheara Fáil é
‘S go bhfuighidh tú ‘Sliabh bán mé ‘lár chonndae Mhuigheó.
An Cearlabhán* caoch thú nó’r cháill tú do léargus,
T’e nach n-aithnigheann tú féin mé a stóirín mo chroí
As Cúndae’n Domhain Thiar mé ó’n taobh ó thua(dh) g’Éirinn
‘S gur tháinic mé goit’ fhéachaint ar a’ mail-car ab’ fhearr.
Leitir ó do mháithrín faoi rún ag mo father
Go rai’ mé faoi’n tráigh mhór leat, ‘ógánaí(gh) óg
Gówil, sin agus do phárdún, agus spré mhaith lé fáil a’ad
Bean deas mar bháire agus dhá mhíle púnt.
Thóigfinn-se ‘n áilleán, ba rí-mhaith liom le fáil í
Bean deas már bháire agus dhá mhíle púnt
Marach go bhfuil mé meállta le tuille’s trí ráithe
Le ingheain chiúin Dála as Cúndae Mhuigheó.
Imi’ gus éalui’ má’s é do roghain fhéin é
Ní taobh leat ‘tá Éirinn ‘s tá do mhalthrait le fáil
‘Mo sheasa’ ‘n mo léine nach bhfuighinn mo rogha céile
Nach n-iarrfadh punt spré liom ‘sní faltha atáim.
Lá breagh dhá ra’ mé góil(th)ar Mhainistir an Fhówair
Dhearc mé ar an fhaoileann (a) bhuail a’ saighead thrí mo lár
Gurb ‘é ‘cúílin trom gruaige bhí fighte ‘na dhualaí
Nach trua’ gan mé ‘s í n-uaigneas nó go scallanns a’ lá.
Maidin chiúin fóvair ‘s mé siúl thrí na móinte
Bhí an drúcht ar mo bhróga ‘s mo hata ‘n mo láimh
‘S mé ‘dearc’ ar a’ móinín ‘a mbíonns mo ghrá ‘gcónuí
‘Sí bheith póst’ ag fear eile ‘sa Dhia nach b’é’n feáll.
Ar Dhroichead Buidhe Luímrighe ‘seadh d’íoc mise’n féarach
‘S nach bhfuínn-se gan píghinn é mo dhóthain go binn
Leigheas sí mo chréachta ‘gus mhíll sí a tréartha
‘S tá mé tinn tréith-lag ó d’éag an láir bhán.
*Bard O’Carollan
John Geary
Ó dhritheár Éamoinn – Páraic a’ Búrc nach maireann – 51 nuair cailleadh 8 mbl. ó shoin. ‘San Áird Mhóir is dóichí a fuair seisean é.