The Irish Traditional Music Archive (ITMA) is committed to providing free, universal access to the rich cultural tradition of Irish music, song and dance. If you’re able, we’d love for you to consider a donation. Any level of support will help us preserve and grow this tradition for future generations.
Amhrán grá é seo ag teacht le hamhráin ghrá liriciúla na Gaeilge. Suitear an t-amhrán sa dúlra agus baintear leas as na híomhánna le mothúcháin láidre a chur in iúl. Tá feirmeoir óg ag mairgní faoina shaol. Tá a chuid éadach scáinte, caite agus é féin i bhfiacha. Fiafraíonn sé de chailín beag na luachra an dtiocfaidh sí in éineacht leis. Deir sise go bhfuil aiféala uirthi gur lig sí dó í a mhealladh. B’fhearr léi bheith ag baint na luachra ná a leanbh seisean a bheith ar a gualainn á iompar aici. [CBÉ 1280: 212-214]
Notá le hathscríobh an cheoil:
Scríobh Ennis i nGaeilge ar athscríobh an cheoil go bhfuil sé ‘mall’. Mhínigh sé an réiltín os cionn an dara barra ar an gceathrú líne i mBéarla mar seo: ‘This bar should probably be written 4/4 giving the first D double its duration.’
An Binsín Luachra (ceól 31)
An Bínnsín Luachra
B’fhurusd’ aithinte dhom an uair údan a luaú mé go h-óg le mnaoi
Nach ndéanfainn baint ná bualadh ná stuaim ar bith in aice ‘n tighe,
Tá mo bhothán fuadaighthe – ‘sé ‘dhualgas an sruth b[?h]eith thríd,
‘S ní fhásann cíb ná luachair ar na tuartha* seo ná mórán fraoígh.
Nuair a scallanns grian a’ tsamhra nach fánn é mo leagan súl
‘Mo sheas’ ós cíonn mo láidhe agus ‘ fánach lag mar ghearrainn fód
Mo mhallacht-sa go’n Eáglais mar sí d’fhága mé gan pléadhchain** leób
‘Snach deas a thairneóinn snáthaín fré mrá deasa ‘stigh sa ló.
Níl stoca ‘rum ‘sníl bróg a’am ‘sníl stóilín a’am a suidhfinn síos
Níl mo bhríste’r fóna’ sdar ndóinín tá mo phluid gan fíll,
Tá mo chóitín stróicithe agus ‘gearr go dtóigfear mo dhá bhó ‘n sa’ gcíos
Tá ‘lán go lucht an ósta tíocht anuas orm faoi luach na dighe.
‘Chailín deas na luachra nó’n truagh leat mo bheart ar lár,
Nó ‘dtiocá liom ar uaigneas faoi bhruach na coille’s deise bláth,
Sagart ní bhfuighidh scéal orainn ná aon duine*** beó ‘gCrích**** Fáil,
Nó go dtaga caint do’n chéirseach agus Gréigis go’n laidhirín trágha.
[ó Mháire Sheáinín Choilmín a bhfuil roimhe seo]
Mheáll tú mise bhuachaill lé do chluanaidheacht ‘sníl maith dhuit ánn,
‘Snach iomú cailín stuamdha ag iúmpar uala’ ‘gus a’ gul go fáin
B’fhearr liom ‘baint na luachair ‘sgá tuargaint***** gach uile lá,
Ná do leanabh ar mo ghualainn ‘cuir do thuairisc is gan tú le fáil.
A Mháirín thug mé grá dhuit ‘mo chrádh go deó má cheilim thú
Ar oileáinín Chruach Pháraic ‘san áit nach snámhann bád ná lúng,
Is fada na trí ráithe chaith mé’g áirdeall ort cois claidhe ‘gus túm
Mar shúil is go bhfuínn sása’ ort i’ ndearna tú go mhagadh fúm.
Ó Sheáinín Chiilmín McDonagh (74)
Chonnaic mise’ stuaimbhean ‘sí faoi bhruach na coille is glaise bheáll(?)
Beart is bínnsín buailte ‘ci dhe’n luachair ba glaise bláth
* Tuartha – “áit a mbeadh ba ar féarach”
** pléidhe – níor thuig Máire an line.
*** Ní fhuaimightear an “d”.
**** Ní fhuaimightear aon “c” ná “h” annseo
***** Tuargaint – briseadh agus brughadh luachra